Tuyến 5 Đường sắt Hà Nội

Tổng quan về tuyến 5

Tuyến 5 (Văn Cao – Hòa Lạc) là một trong những dự án đường sắt đô thị trọng điểm của Hà Nội, hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và thi công. Với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 65.000 tỷ đồng, đây là dự án có vốn đầu tư lớn nhất trong số các tuyến đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Tuyến 5 được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối trung tâm Hà Nội với các khu vực ngoại thành, đặc biệt là đô thị vệ tinh Hòa Lạc.

Mô hình đầu tư và tổng mức đầu tư

Dự án được phát triển theo mô hình Định hướng phát triển giao thông (TOD), giúp giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường. Đây là dự án nhóm A và được triển khai theo mô hình đối tác thực hiện dự án (PDP) theo kinh nghiệm từ Malaysia.

Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 65.404 tỷ đồng (~3 tỷ USD), bao gồm:

Chi phí xây dựng: 24.844 tỷ đồng
Chi phí thiết bị: 16.629 tỷ đồng
Chi phí quản lý, tư vấn: 6.220 tỷ đồng
Chi phí dự phòng: 16.900 tỷ đồng
Giải phóng mặt bằng: 811 tỷ đồng (thấp nhất trong các tuyến metro hiện tại)

Dự án sẽ được triển khai một lần, không phân kỳ, với chủ đầu tư là Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội (MRB).

Nguồn vốn và kế hoạch đầu tư

Tuyến 5 được đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 – 2025, với khả năng bổ sung nguồn vốn trong giai đoạn 2026 – 2030. UBND TP. Hà Nội đã đề xuất các phương án huy động vốn như sau:

15.000 tỷ đồng từ nguồn đầu tư công và tiết kiệm chi
18.000 – 20.000 tỷ đồng từ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp
15.000 tỷ đồng từ đấu giá đất
10.000 tỷ đồng từ phát hành trái phiếu
6.900 tỷ đồng từ vay tổ chức tài chính trong và ngoài nước

Hà Nội cũng đã kiến nghị sử dụng vốn ODA và được Thường trực Chính phủ đồng ý. Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã đề xuất cho Việt Nam vay 11 tỷ USD để thực hiện các dự án trọng điểm, trong đó có tuyến 5.

Lộ trình và thiết kế tuyến

Theo nghiên cứu ban đầu của JICA (2013), tuyến 5 có chiều dài 38,2 km với 17 nhà ga, chia làm hai giai đoạn:

Giai đoạn 1: Nam Hồ Tây – An Khánh (14,1 km, 10 nhà ga)
Giai đoạn 2: An Khánh – Ba Vì (24,1 km, 7 nhà ga)

Sau đó, Hà Nội quyết định đầu tư toàn tuyến trong một giai đoạn duy nhất, nâng số lượng nhà ga lên 21 ga. Cụ thể:

Tổng chiều dài: 38,43 km (6,5 km ngầm, 2 km trên cao, 29,93 km trên mặt đất)
Hướng tuyến: Văn Cao – Hoàng Hoa Thám – Nguyễn Chí Thanh – Trần Duy Hưng – Đại lộ Thăng Long – Hòa Lạc – Yên Bình
Nhà ga: 6 ga ngầm, 1 ga trên cao, 14 ga mặt đất

Khả năng vận hành và công nghệ

Khả năng vận chuyển: 273.000 lượt khách/ngày (năm 2025)
Loại tàu: Tàu điện động lực phân tán (EMU), tiếp điện trên cao 1.500V DC
Số lượng tàu:
- 26 đoàn tàu (4 toa) năm 2025
- 37 đoàn tàu (4 toa) năm 2035
- 38 đoàn tàu (6 toa) năm 2050
Vận tốc thiết kế:
- 120 km/h (đoạn trên cao và mặt đất)
- 90 km/h (đoạn ngầm)
Khổ đường ray: 1.435 mm (tiêu chuẩn quốc tế)
Thời gian chờ tàu: 3,3 phút

Hiện chưa có thông tin chính thức về đơn vị cung cấp thiết bị toa xe, nhưng Siemens (Đức) đã bày tỏ sự quan tâm đến dự án này.

Tiến độ thực hiện

Ban đầu, tuyến 5 dự kiến khởi công vào năm 2017 nhưng đã bị trì hoãn. Theo kế hoạch đầu tư mới nhất:

Năm 2025: Dự kiến khởi công xây dựng
Giai đoạn 2027 – 2030: Hoàn thành và vận hành thương mại

Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cho biết tuyến 5 có thể hoàn thành sớm hơn kế hoạch nhờ khối lượng giải phóng mặt bằng thấp nhất trong các tuyến metro. Một số tập đoàn từ Trung Quốc đã bày tỏ sự quan tâm đến dự án.

Nhà thầu và đối tác tiềm năng

Hiện chưa có danh sách nhà thầu chính thức. Tuy nhiên, một số thông tin cho thấy:

Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc) và Vinaconex (Việt Nam) đã nghiên cứu hợp tác đầu tư tuyến 5.
Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội (HAPI) xác nhận việc thi công dự kiến triển khai vào cuối năm 2025.

Kết luận

Tuyến 5 Văn Cao – Hòa Lạc là dự án metro có quy mô lớn nhất tại Hà Nội, giữ vai trò quan trọng trong kết nối giao thông và phát triển đô thị. Dù tiến độ bị chậm so với kế hoạch ban đầu, nhưng với sự cam kết từ chính quyền thành phố và các đối tác quốc tế, dự án hứa hẹn sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện hạ tầng giao thông công cộng của Thủ đô. Đặc biệt, khu vực phía Tây Hà Nội dự kiến sẽ trở thành điểm nhấn trên thị trường bất động sản nhờ sự phát triển mạnh mẽ của dự án này.

Nguồn tham khảo: Bất động sản Xuân Cường